Szopki krakowskie to prawdziwe dzieła sztuki rękodzielniczej. Związane są niepodzielnie ze świętami Bożego Narodzenia. Są przepiękne i jedyne w swoim rodzaju! Smukłe, wielopoziomowe, bogato zdobione… Charakteryzuje je nagromadzenie zminiaturyzowanych, fantazyjnie ze sobą połączonych elementów odzwierciedlających zabytkową architekturę Krakowa. Artystów inspiruje zwłaszcza Kościół Mariacki, ale też Wawel, Sukiennice czy Barbakan. Co ciekawe, aby szopka została uznana za krakowską, musi być nie tylko wielopoziomowym, bogato zdobionym, wieżowym budynkiem. Powinna być także skonstruowana z lekkich materiałów (np. kartonu czy sklejki).  Szopka krakowska, jak inne szopki, ma jednak przede wszystkim być godnym miejscem przedstawienia wielkiej tajemnicy Narodzin Syna Bożego, jej centralnymi postaciami są więc Dzieciątko, Maria oraz święty Józef.

Jako że szopki krakowskie wywodzą się z tradycji statycznych szopek świątecznych i jasełek, nie może w nich zabraknąć figur pastuszków, owiec czy wołów… (najstarsze figurki jasełkowe, pochodzące z XIV wieku, zachowały się w klasztorze klarysek przy kościele św. Andrzeja w Krakowie). Bohaterowie szopek należą zazwyczaj do dwóch splatających się światów: biblijnego, przedstawiającego narodziny Jezusa i świeckiego, nieustannie zmienianego oraz aktualizowanego. Dziś w szopkach znajdziecie zarówno postaci historyczne, jak i współczesne. Ich bohaterowie wywodzą się też z folkloru i legend krakowskich (ze szczególnie popularną legendą o Smoku Wawelskim).

Pierwsze szopki powstały w połowie XIX wieku. Tworzyli je cieśle i murarze z Krakowa oraz okolic. Było to dla nich dodatkowe zajęcie w czasie martwego sezonu budowlanego. W okresie świąt chodzili ze swymi szopkami po domach, by zarobić. Znany był zwłaszcza zespół szopkarzy majstra Michała Ezenekiera, który rokrocznie gościł u hrabiów Potockich w pałacu Pod Baranami i u Estreicherów.

W 1927 roku Antoni Wasilewski zainicjował organizację dorocznego konkursu na najpiękniejszą krakowską szopkę bożonarodzeniową. Od 1937 roku corocznie, w pierwszy czwartek grudnia, na stopniach pomnika Mickiewicza na krakowskim Rynku odbywają się prezentacja szopek i konkurs na najpiękniejszą z nich. W budowaniu szopek specjalizują się całe rody współczesnych cieśli. Nagrody przyznawane są w czterech kategoriach: szopki duże, szopki średnie, szopki małe oraz szopki miniaturowe. Czas potrzebny na ich wykonanie zależy od formatu. Budowa kilkumetrowej konstrukcji może zająć nawet rok.

ENGLISH VERSION 

^Źródła:

^{https://pl.aleteia.org/2017/12/07/szopki-krakowskie-tradycja-ktora-wciaga/}

^{https://etnomuzeum.eu/zbiory/najstarsza-szopka-krakowska}

^{https://podroze.se.pl/polska/malopolskie/krakow/skad-wziely-sie-krakowskie-szopki/6188/}

^{fot. kuriermlawski.pl, materiały prasowe, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa}