Historia Oliwy (kaszb. Òlëwa lub też Òléwa, łac. i niem.: Oliva) obfituje w wiele ciekawych wydarzeń. Najstarszym dokumentem związanym z klasztorem w Oliwie jest dokument fundacyjny wystawiony z datą 18 marca 1186 roku przez syna Subisława Sambora I. Od tego czasu przez siedem wieków rozwój Oliwy był ściśle związany z Zakonem Cystersów. Klasztory Cystersów były w średniowieczu ważnymi ośrodkami kultywującymi kulturę, naukę i medycynę, zakonnicy wprowadzali także nową kulturę agrarną i olbrzymi postęp techniczny w rzemiośle i rolnictwie. Niekwestionowany wkład Cystersów w rozwój Oliwy oraz bogactwo ich dorobku kulturalnego i materialnego, stwarza możliwość nawiązania analogii między tak bogatą, barwną historią a dzisiejszym dynamicznym rozwojem nowego miejsca dla gdańszczan i mieszkańców metropolii i połączenia ich w jedną twórczą historię. Łączy nas Oliwa i jej historia, tradycja oraz kultura.
„Imieniny Oliwii” to nowa inicjatywa kulturalno-społeczna podjęta przez Olivia Business Centre, która odbędzie się 12 czerwca 2016 w Archikatedrze Oliwskiej (Msza o godz. 13.00) i na Placu przed Katedrą (od 9.00-16.00), we współpracy z Parafią Archikatedry w Oliwie oraz Urzędem Marszałkowskim, który przygotowuje X edycją Pomorskiego Święta Produktu Tradycyjnego, którego organizatorem jest Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.
Naszym celem jest rodzinne świętowanie imienin patronki dzielnicy Oliwa – Św. Oliwii. To właśnie dzięki Cystersom, patronką naszej dzielnicy została św. Oliwa*. Chcemy aby to wydarzenie w miejscu ważnym dla wszystkich Oliwian i gości – w Katedrze i na Placu katedralnym, mogło się przyczynić się utrwalenia pamięci o tak ważnej historycznie postaci związanej z naszą dzielnicą. Czujemy się kontynuatorami wielowarstwowej – gospodarczej, kulturalnej czy społecznej tradycji Oliwy i zakonu Cystersów, dlatego pragniemy do niej twórczo nawiązywać.
A 11. czerwca w sobotę w godz. 12.00-16.00 zapraszamy także stoisko Olivia Business Centre w ramach wydarzenia VIVA OLIVA, święta Oliwy na Placu Inwalidów Wojennych i Jacka Rybińskiego.
Program IMIENIN OLIWII :
12.06.2016 | NIEDZIELA – 9.00 -16.00
Stoisko Olivia Business Centre na X Pomorskim Święcie Produktu Tradycyjnego przed Katedrą w Oliwie. Na stoiskach Olivia Business Centre: słodkości, baloniki, ścianka zdjęciowa/monidło
13.00 – 14.00 Msza Święta z oprawą artystyczną – Ewelina Wojciechowska (sopran)
Ponadto:
Spacery z przewodnikiem, „Leniwie po Oliwie”, iBedeker (Ewa Kowalska) i Arkadiusz Zygmunt (pasjonat historii oraz krasomówca) zapraszają !
Trzy spacery „Leniwie po Oliwie” (wszystkie będą wiodły tą samą trasą),prowadzone będą przez Arkadiusza Zygmunta, będą się rozpoczynały o godz. 15.00 –16.15 –17.30 na placu przed wejściem do Katedry Oliwskiej. Cicerone zaprosi gości na Stary Rynek Oliwski, pod kościołem parafialnym Matki Bożej Królowej Korony Polskiej przy ulicy Polanki 131 opowie gdzie podziali się oliwscy cystersi, poprowadzi grupę ulicą Polanki, aby na zakończenie pokazać nowoczesne oblicze Oliwy.
Serdecznie zapraszamy na wspólne świętowanie imienin patronki dzielnicy Oliwa! Zapraszamy do Katedry Oliwskiej i na Plac katedralny!
*Nasza Patronka – św. Oliwa z Anagni
W Polsce 15 czerwca obchodzimy imieniny Oliwii, które to imię pochodzi z łaciny, gdzie naprzemiennie używane było jako Olivia lub Oliva, a najprawdopodobniej jego genezą jest drzewo oliwne.
Przez wieki, Oliwa kojarzona była przede wszystkim z Opactwem Cystersów, które istniało tu nieprzerwanie przez 643 lata, do roku 1831. I to właśnie dzięki Cystersom, patronką dzielnicy została św. Oliwa z Anagni (według niektórych źródeł znana jako św. Oliwia z Anagni).
O samej św. Oliwie wielu faktów odnaleźć się nie da. Do dziś spekuluje się, że żyła pomiędzy V a VI wiekiem, we włoskiej miejscowości Anagni, położonej około 70 kilometrów od Rzymu. Jedna z wersji mówi, iż była zakonnicą w klasztorze benedyktynek, która swoje życie w pełni oddała Bogu. Druga, że żyła w eremie zamieszkiwanym przez “święte dziewice”.
Na pewno wiadomo natomiast, że od dziecka była bardzo pobożna i skromna. Żyła na uboczu, w odosobnieniu. Traktowała własny dom jak pustelnię – pomimo faktu, że pochodziła z bogatej rodziny, unikała wystawnego życia. Co więcej, gdy rodzice znaleźli dla niej kandydata na męża, uciekła z domu, ponieważ uważała, że jest już poślubiona Bogu. Zmarła 3 czerwca, stąd też tego dnia, w kościele katolickim, obchodzi się jej wspomnienie.
W jaki sposób lokalna święta, czczona od XII wieku w kilku włoskich miejscowościach, została patronką Oliwy? Przede wszystkim, dzięki staraniom Opata Michała Antoniego Hackiego, który na początku XVIII wieku zdecydował się sprowadzić “gołąbeczkę pokoju”, jak była nazywana św. Oliwia, do klasztoru. Główną przyczyną była panująca na terenach Pomorza, III wojna północna. Opat otrzymał od ówczesnego papieża, Klemensa XI, zezwolenie na sprowadzenie relikwii (części ramienia) i obchodzenie odpustu św. Oliwy z Anagni, jednak zmarł kilkanaście dni przed jej przybyciem. Stało się to w 1703 roku, kiedy to relikwie spoczęły w kościele św. Jakuba.
Jednak nie był to jeszcze moment wprowadzenia kultu św. Oliwy. Stało się to dopiero po zakończeniu wojny o sukcesję na polskim tronie, pomiędzy Stanisławem Leszczyńskim a Augustem III Sasem, która wybuchła w 1733 roku. Oliwa opowiadała się za Sasem, natomiast Gdańsk za pierwszym z wymienionych kandydatów. Wojnę ostatecznie wygrał August III. W podziękowaniu za to, iż działania wojenne ominęły Oliwę i opactwo, ostatecznie w czerwcu 1739 roku, po uzyskaniu przez opata Jacka Rybińskiego i przeora Iwo Rowedera zgody od władz cysterskich, kult św. Oliwii został wprowadzony, a jej relikwie przeniesione do kościoła klasztornego.
Wraz z upadkiem opactwa, relikwie św. Oliwy zaginęły. Zanikł też jej kult, jednak nigdy oficjalnie go nie zniesiono. Po 182 latach od rozwiązania opactwa, abp Sławoj Leszek Głódź wystosował list do biskupa Anagni, z ponowną prośbą o przekazanie relikwi, która została spełniona. Na dzień dzisiejszy, relikwie św. Oliwy z Anagni, przechowywane są w pocysterskim Sanktuarium Maryjnym w Łęgowie, koło Gdańska, skąd zostały przywiezione w 2013 roku.
